Konkordato İlan Etmiş Bir Şirketin Teminat Mektupları Nakde Çevrilebilir Mi?

Ülkemizde son dönemdeki ekonomik konjonktür nedeniyle birçok firma borçlarını ödemekte zorlanmakta ve bunun sonucu olarak da konkordato müessesesine başvurmaktadır. Bu yola başvuran firmaların sayısının her geçen gün daha da artması, alacaklı firmalarda tedirginlik yaratmış ve bu firmaların, borçlunun ekonomik yetkinliğine bakmaksızın, alacaklarını garanti altına almak için bir takım arayışlar içine girmesine neden olmuştur. Bu alacaklı firmaların başvurduğu garanti mekanizmalarından biri ve en önemlisi de banka teminat mektuplarıdır.

Teminat mektupları, bankaların belirli bir tutardaki borcu kayıtsız şartsız ödemeyi taahhüt ettiği birer garanti sözleşmesi niteliğindedir. Teminat mektubu ile garanti altına alınmış borcun borçlu tarafından ödenmediğinin bankaya bildirilmesini müteakip bankalar, söz konusu talep tutarını, teminat mektubu tutarını geçmeyecek şekilde ödemekle mükelleftir.

Hal bu olmakla birlikte; konkordato ilan eden bir firmanın konkordato tarihinden önce sunmuş olduğu bir teminat mektubunun geçici mühlet kararını müteakip nakde çevrilip çevrilemeyeceği merak konusudur.

Konkordato Nedir?

Konkordato, borçlarını ödemede zor duruma düşmüş olan borçluya, iflasına karar verilmeden önce, mahkeme kontrolünde borçlarını ödemesi için alacaklılarca mühlet tanınmasını sağlayan bir kurumdur.  En önemli husus; konkordatoya bağlı olmayan veya kabul etmeyen alacaklıları da bağlayan bir anlaşma olmasıdır. Zira konkordatonun uygulanabilmesi için borçlunun alacaklılarının en az yarısının bunu kabul etmesi ve bu alacaklıların tüm alacakların en az üçte ikisine tekabül etmesi gerekmektedir.

Anlaşmaya göre borçlu, alacaklı tarafla borcunun en az üçte ikisi üzerinden ve borcun en az yarısını ödeyerek kalanını da ödeme planına bağlar. Borçlu, borçlarının en az yüzde ellisini ödemeyi taahhüt etmelidir. Dolayısıyla esasen konkordato alacaklıların alacaklarının bir kısmından vazgeçip borçlu ile kalanın ödenmesine dair ödeme planı konusunda anlaşmaya varmasıdır.

Konkordato Alacaklıları Nasıl Etkiler?

Konkordato talep eden borçlu, ilgili belgelerle birlikte Mahkeme’ye başvurur. Bu belgelerin eksiksiz olması halinde mahkeme, borçlunun durumunu değerlendirmek için 3 aylık geçici mühlet verir. Bu geçici mühlet içerisinde kesin mühlet verilip verilmeyeceğine karar verilir.

Geçici mühlet ve kesin mühlet arasında borçlu ve alacaklılar yönünden doğurdukları hukuki sonuçlar bakımından bir farklılık bulunmamaktadır. Geçici mühlet ve kesin mühlet süresince borçlu aleyhine kural olarak icra takibi yapılmaz ve daha önce başlatılmış olan icra takipleri de durur. Borçlu aleyhine verilmiş ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları uygulanmaz. İcra takibi yoluyla kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüm süreleri bu süreçte işlemez. Yalnızca rehin temin edilmiş alacaklar bu durumun dışında olup normal şekilde takip sürdürebileceklerdir.

Teminat Mektupları Açısından Durum Nasıldır?

Konkordatoyu kabul etmek, alacaklının borçlunun müşterek borçlularına başvurup başvurulamayacağı noktasında önem taşımaktadır. Alacaklı, konkordatoya kabul oyu vermemiş ise müşterek borçlu ve kefillere karşı bütün haklarını muhafaza eder. Yani onlardan konkordato yokmuş gibi alacağın tamamını isteyebilir. Ancak, alacaklı konkordatoyu kabul etmişse, müşterek borçlu veya kefilden de alacağını yalnızca konkordato şartlarına göre isteyebilir.

Ancak, teminat mektupları kapsamında bankanın sorumluluğu müşterek borçlu olarak değerlendirilmemektedir. Zira Yargıtay, bankanın garanti sorumluluğunun borçlunun borcundan tamamen bağımsız olduğunu ve alacaklının bankaya başvurma hakkının konkordato sürecinden etkilenmediğine karar vermiştir. Dolayısıyla teminat mektubunun nakde çevrilmesine yoluna konkordato kararı verilmişse dahi başvurulabilecektir.

Öte yandan; ilgili teminat mektubunun usulüne uygun şekilde nakde çevrilmesi bu esnada hayati önemi haizdir. Zira henüz söz konusu nakde çevirme hakkı doğmadan veya bu kapsamda gerekli usulü prosedürlere uyulmadan yapılacak bir nakde çevirme, konkordato halindeki firmanın ekonomik gücünü daha da sarsacağından ve konkordato planının başarısını olumsuz yönde etkileyeceğinden, böyle bir haksız nakde çevirme halinde ciddi bir tazminat yükümlülüğünün söz konusu olması kaçınılmaz olacaktır.

Benzeri şekilde; elinde bulunan teminat mektubunun varlığına güvenerek konkordato halindeki şirkete mal ve hizmet sağlamaya devam eden ve bu suretle tahsil kabiliyeti olmayacağını bilerek firma aleyhine borç yaratmaya devam eden bir firma, bir takım hukuki prosedürlere uyulmaması halinde, bankanın iddia ve taleplerine maruz kalabilecek ve bilinçli olarak bankanın ödeyeceği tutarın artmasına neden olduğu iddiasıyla tazminat talebiyle karşı karşıya kalabilecektir. 

Ayrıca; konkordato ilan edilmiş olması, alacaklı firmaya teminat mektubunu doğrudan nakde çevirme hakkı vermeyeceği gibi, sözleşmede konkordato ilanının sözleşmenin feshi ve/veya teminat mektubunun nakde çevrilmesi için geçerli bir neden olarak tanımlanmış olması da hukuken geçerli kabul edilmeyecektir. Bu nedenle; istisnai bazı hallerin varlığı dışında, konkordato ilan etmiş bir şirketin teminat mektubu sırf bu nedenle nakde çevrilemeyecektir.

Tüm bu nedenlerle; konkordato ilan etmiş bir firmanın sunmuş olduğu teminat mektubu nakde çevrilirken, herhangi bir tazminat yükümlülüğü ile karşı karşıya kalmamak adına son derece dikkatli olunmalı ve mutlak suretle bir hukukçudan destek alınmalıdır.

Saygılarımızla.